El Castigo
Regie: Matías Bize
El Castigo is een in één take gefilmd thrillerdrama van de Chileen Matías Bize (En la cama), waarin een kind verdwijnt in het bos, en ongemakkelijke waarheden komen bovendrijven wanneer het echtpaar zijn ouderschap onder ogen moet zien.
Een man en een vrouw rijden midden tussen de bossen in hun ruime auto als de man haar aanspoort om te keren. ‘Zo heeft het wel lang genoeg geduurd’, zegt hij. Er hangt een vreemde spanning in de auto. Als de vrouw omkeert en de auto een stukje terugrijdt, begrijpen we langzaamaan waar ze naartoe rijden: de plek waar ze even daarvoor hun zoontje uit de auto hebben gezet, voor straf. Ze stoppen om hem weer te laten instappen maar hij is verdwenen. ‘Lucas!’, roepen Ana en Mateo eerst ongeduldig. ‘We vertrekken weer!’ Ana roept dat hij zijn excuses nog wel moet aanbieden voor zijn gedrag daarstraks, maar dat het dan heus weer goed is. Mateo wordt al snel bezorgder: hij vindt Lucas’ petje op de grond tussen de bomen en loopt verder het bos is, ‘Lucas! Lucas!’ Ana is vooral nog geïrriteerd, na wat een vervelende aanvaring geweest moet zijn in de auto.
Hoe dat er precies aan toe is gegaan, begrijpen we pas later, als de ouders de politie hebben gebeld en na eerst een gecensureerde versie van de gebeurtenissen te hebben opgehangen (‘Lucas moest plassen en we letten even niet op’), zich uiteindelijk toch genoodzaakt voelen de waarheid te vertellen: Lucas’ geklier dreef de ouders tot wanhoop en om hem even te laten afkoelen hebben ze hem uit de auto gezet, ook al is de jongen, zo blijkt dan, pas zeven jaar oud.
El Castigo (‘de straf’) van de Chileense regisseur Matías Bize begint als een drama, neigt gaandeweg naar een thriller en eindigt met een stomp in de maag en een brok in de keel. De film draait uiteindelijk minder om een spannende zoekactie en meer om de relatiecrisis van twee goedbedoelende veertigers die duidelijk uit elkaar zijn gegroeid en van de ander niet meer weten wat er in hem of haar omgaat.
Eén lange take
De op zich vrij onderkoelde zoekactie – onder leiding van een strenge maar doodkalme politieagente, sterk gespeeld door Catalina Saavedra (bekend als de ‘meid’ uit La Nana) is in ware tijd gefilmd, en wordt één lange zenuwslopende take. Wat bedoeld was als een straf om het kind een lesje te leren, draait uit op een nachtmerrie voor de ouders. Ze geven elkaar de schuld van zijn verdwijning, en we zien hoe vooral Ana gebukt gaat onder de angst om veroordeeld te worden als slechte moeder. Daarom scheept ze ook haar eigen moeder af, die haar meermaals belt om te vragen waar ze blijven – het gezin blijkt onderweg naar oma en opa. En oma laat onbedoeld venijnig merken hoeveel zij (zij wél!) om de kleine Lucas geeft; ze heeft pizza én hamburgers voor hem klaar staan.
In de pakweg tachtig minuten die het duurt bouwt niet alleen de spanning op rond de vraag of het zal lukken het jongetje te vinden voor zonsondergang, maar ontvouwt zich ook het scala aan emoties waarlangs de ouders zich bewegen: schaamte, irritatie, angst, schuldgevoelens. In de uiteindelijke uitbarsting van Ana en de confrontatie met Mateo over hun ouderschap komen ongemakkelijke waarheden naar boven die duidelijk niet eerder zijn uitgesproken. Zo onderzoekt regisseur Bize (En la cama, La vida de los peces) met El Castigo op originele wijze de last die het moederschap soms is, de maatschappelijke verwachtingen en het onvermijdelijke schuldgevoel, zeker bij de zogenoemde ‘spijtmoeders’, een pijnlijk taboefenomeen dat desalniettemin regelmatig voorkomt.
Antonia Zegers – niet voor niets een van de grootste Chileense acteurs – weet in de huid van Ana dit ongemak treffend neer te zetten. Haar angst en schaamte verbloemt ze lange tijd met een kille beheersing waar je als kijker al snel je vraagtekens bij plaatst, totdat je begrijpt hoe het werkelijk in elkaar steekt. De anonieme maar dreigende setting van het steeds donker (en kouder) wordende bos doet de rest.
Deze bespreking verscheen in juli 2023 op conSentido.nl.